Μεταξύ των δραστηριοτήτων που υποστηρίζονται από τις κοινωνικές επιχειρήσεις, η ένταξη των εργαζομένων με ανάγκες στήριξης είναι η πιο διαδεδομένη. Η αγορά εργασίας απέχει πολύ από το να είναι τέλεια. Από τη μία πλευρά υπάρχουν αιτούντες ειδικευμένοι και εκπαιδευμένοι, οι οποίοι συνήθως έχουν καλές προοπτικές σταδιοδρομίας. Στην αντίθετη πλευρά βρίσκονται εργαζόμενοι που είναι δύσκολο να βρουν εργασία και κινδυνεύουν με αποκλεισμό από την αγορά εργασίας. Οι κοινωνικές επιχειρήσεις ένταξης στην εργασία (WISEs) προέκυψαν ως αντίδραση στην ανικανότητα των παραδοσιακών πολιτικών εργασίας να διασφαλίσουν την πλήρη ένταξη στην αγορά εργασίας των εργαζομένων που παρουσιάζουν συγκεκριμένες δυσκολίες. Τα πλεονεκτήματα των WISEs πηγάζουν από την εξειδίκευση που έχουν αποκτήσει στο να δουλεύουν με εργαζόμενους με ανάγκες υποστήριξης. Την ώρα που αποκτούν εξειδικευμένη γνώση για τον αντίκτυπο των ποικίλων μειονεξιών και αναγκών στους διάφορους τύπους εργασιών, οι WISEs έχουν πειραματιστεί με τις κατάλληλες οργανωτικές διαδικασίες που έχουν σχεδιαστεί για να διευκολύνουν την επαγγελματική ένταξη. Μπορούν έτσι να προσδιορίσουν την καταλληλότερη εργασία ανάλογα με το είδος της υποστήριξης που χρειάζεται ένας εργαζόμενος. Επιπλέον, οι WISEs αποδείχθηκαν αποτελεσματικοί στην ενσωμάτωση στοιχείων και της κατάρτισης και της απασχόλησης.
Χάρη στην κατάλληλη επαγγελματική κατάρτιση που παρέχουν, οι WISEs βοηθούν τους εργαζόμενους με ανάγκες στήριξης να ξεπεράσουν τις δυσκολίες τους και διευκολύνουν την ένταξη στην εργασία μέσω παραγωγικών δραστηριοτήτων που επιτρέπουν να πληρώνονται οι μειονεκτούντες εργαζόμενοι με μισθό συγκρίσιμο με αυτόν των υπόλοιπων εργαζόμενων. Οι WISEs μπορούν να θεωρηθούν ως επιχειρήσεις με διπλό ρόλο: εκτός από εμπορεύσιμα αγαθά και υπηρεσίες, παρέχουν υπηρεσίες της επαγγελματικής ένταξης. Για το σκοπό αυτό έχουν αναπτύξει δύο στρατηγικές: τη δημιουργία μεταβατικών θέσεων εργασίας με στόχο την υποστήριξη της ένταξης των μειονεκτούντων εργαζόμενων στην ανοιχτή αγορά εργασίας και τη δημιουργία μόνιμων θέσεων εργασίας στην επιχείρηση.
Σύμφωνα με το πρώτα αποτελέσματα του B-WISE, το τοπίο των WISEs είναι εξαιρετικά διαφοροποιημένο στις 13 χώρες εταίρους του έργου (Αυστρία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Κροατία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Λετονία, Κάτω Χώρες, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβενία, Ισπανία) όσον αφορά το μέγεθος, τους τομείς δραστηριότητας, το μείγμα πόρων, τα είδη εργαζόμενων με ανάγκες στήριξης και το νομικό πλαίσιο.
Όσον αφορά το νομικό πλαίσιο, μπορούμε να προσδιορίσουμε τρεις ομάδες χωρών:
- Μια πρώτη ομάδα χωρών όπου οι WISEs βασίζονται κυρίως σε υπάρχουσες νομικές μορφές - όπως ενώσεις, συνεταιρισμοί, ιδρύματα και παραδοσιακές εταιρείες - που δεν έχουν σχεδιαστεί ειδικά για WISEs
- Μια δεύτερη ομάδα που περιλαμβάνει χώρες που έχουν αναγνωρίσει δια νόμου τους WISEs, είτε μέσω ενός συγκεκριμένου καθεστώτος WISE είτε μέσω ενός καθεστώτος κοινωνικής επιχείρησης που έχει σχεδιαστεί για να αναγνωρίζει ένα ευρύτερο σύνολο κοινωνικών επιχειρήσεων. Τα νομικά καθεστώτα WISE έχουν μακρά ιστορία, ιδίως στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Αυτό συμβαίνει με τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, τη Σλοβενία και την Πολωνία, όπου τα ειδικά καθεστώτα για τους WISEs έχουν τις ρίζες τους σε πρωτοβουλίες που αναπτύχθηκαν τη δεκαετία του '70. Αντίστροφα, τα νομικά καθεστώτα των κοινωνικών επιχειρήσεων είναι μια μάλλον πρόσφατη νομική τάση.
- Η τρίτη τυπολογία περιλαμβάνει χώρες που έχουν αναγνωρίσει τους WISEs μέσω της προσαρμογής των υφιστάμενων νομικών μορφών. Την πρωτοπορία στον τομέα αυτό κατέχει η Ιταλία που προσάρμοσε τη νομοθεσία για τους συνεταιρισμούς το 1991 ώστε να αναγνωρίσει τους κοινωνικούς συνεταιρισμούς τύπου Β. Αυτή την τάση ακολούθησαν στη συνέχεια η Ισπανία, η Πολωνία, η Γαλλία και πιο πρόσφατα το Βέλγιο με ειδικό πρόγραμμα διαπίστευσης για συνεταιρισμούς.
Η νομική και πολιτική αναγνώριση των WISEs έχει σημαντικές συνέπειες: σε χώρες όπου οι WISEs δεν έχουν αναγνωριστεί νομικά, είναι πολύ δύσκολο να βρεθούν αξιόπιστα δεδομένα. Αντίστροφα, στοιχεία για το μέγεθος των WISEs και τον αντίκτυπό τους στην ευημερία και την ανάπτυξη είναι διαθέσιμα σε χώρες όπου έχουν αναγνωριστεί νομικά.
Τα επόμενα βήματα του προπαρασκευαστικού ερευνητικού πακέτου εργασίας (WP1) περιλαμβάνουν μια δια ζώσης έρευνα που αποσκοπεί στην εκτίμηση των ελλειμμάτων δεξιοτήτων στους WISEs (συμπεριλαμβανομένων των ελλειμμάτων σε ψηφιακές δεξιότητες των διευθυντικών στελεχών, του προσωπικού των υποστηρικτικών υπηρεσιών και των εργαζομένων με ανάγκες υποστήριξης), μια διαδικτυακή έρευνα επικεντρωμένη ειδικά στα ελλείμματα ψηφιακών δεξιοτήτων, μία ανάλυση επιλεγμένων καλών πρακτικών για την ανάπτυξη δεξιοτήτων (κυρίως για ψηφιακές δεξιότητες) και επιλεγμένο αριθμό οριζόντιων αναλύσεων με στόχο την εκτίμηση της συμβολής και των δυνατοτήτων των WISEs στην αντιμετώπιση του αποκλεισμού από την αγορά εργασίας. Στη συνέχεια θα συνταχθεί μια έκθεση, βασισμένη στα ευρήματα όλων των προαναφερθέντων ερευνητικών δραστηριοτήτων, έτσι ώστε να τροφοδοτήσει με πληροφορίες το στάδιο προετοιμασίας των δραστηριοτήτων κατάρτισης του B-WISE.